بررسی آلودگی چشمه های کارستی تاقدیس آسماری و ارائه روش حذف مناسب

تاقدیس آسماری با رخنمون آهک آسماری به صورت رشته کوهی مرتفع در منطقه جنوب شرقی مسجدسلیمان خودنمایی می کند. مسجد سلیمان بین طول جغرافیایی "00 26 49 تا "39 34 49 شرقی و عرض جغرافیایی "8 40 31 تا "34 11 32 شمالی قرار گرفته است. این منطقه بخشی از زاگرس چین خورده می باشد که در فروافتادگی دزفول قرار گرفته است. به طور کلی این تاقدیس از نظر درجه کارست شدگی در مرحله جوان قرار دارد. در منطقه مورد مطالعه، سازند پابده به عنوان قاعده کارست شدگی عمل می کند. هدف اصلی این تحقیق، تعیین آلودگی در چشمه شور گرو می باشد که از سازند آهکی آسماری خارج شده و به رودخانه تمبی، سرچشمه اصلی کارون در جنوب شرقی مسجد سلیمان واقع در استان خوزستان وارد می شود. به همین دلیل از چشمه گرو به همراه بالا و پایین دست تمبی، در تیر83 (شاخص فصل خشک) و دی ماه 83(شاخص فصل تر) نمونه برداری صورت گرفت. عناصر اصلی سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سولفات و بی کربنات در آزمایشگاه آب دانشکده زمین شناسی با روش یون کروماتوگرافی مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند. همچنین به وسیله روش icp، غلظت فلزات سنگین آهن، کروم، نیکل، مس، کادمیم، سرب و آرسنیک اندازه گیری شدند. رسم نتایج بر روی دیاگرام پایپر نشان داد که تیپ آب چشمه و رودخانه سدیم-کلروره بوده و نشان دهنده یک منشا عمقی برای آن ها می باشد که این یون ها از انحلال مواد تبخیری به دست آمده اند. همچنین نسبت سدیم به کلرید که در نمونه برداری دی ماه در دهانه 1، 3 و 4 گرو به ترتیب 57/0، 57/0 و 58/0 می باشد، نشان دهنده شوری ناشی از شورابه های نفتی است. آنالیز نمونه های رودخانه تمبی نیز نشان داد که غلظت سدیم، کلرید، کلسیم، سولفات، سختی، tds و سولفات به سمت پایین دست رودخانه کاهش و از سوی دیگر مقدار منیزیم، بی کربنات و درجه حرارت به سمت پایین دست افزایش می یابد. به علاوه آنالیز خوشه بندی آماری(hca) که برای نمونه های جمع آوری شده صورت گرفت، دهانه های چشمه و رودخانه را به دو گروه تقسیم کرد. نتایج حاصل از تحلیل هیدروشیمیایی حاکی از آن است که به طور کلی آب دهانه های گرو حاصل اختلاط سه منبع آب نفوذ باران باریده بر تاقدیس آهکی آسماری، آب های ورودی از سازند گچساران و شورابه های نفتی حاصل از گسل عمیق آسماری می باشد. پس از مشخص شدن آلودگی طبیعی چشمه گرو به وسیله فلزات سنگین، روش حذف بیولوژیکی به عنوان هدف دیگری از فرآیندهای هیدروشیمیایی دنبال شد. کاربرد این روش تصفیه نشان داد که حذف آرسنیک، کادمیم، کروم، مس و سرب به وسیله باکتری ها، به ترتیب 7/89، 22/86، 28/79، 12/92 و 7/98 درصد می باشد. به علاوه میزان حذف همان عناصر به غیر از آرسنیک به وسیله قارچ ها به ترتیب 42/92، 38/78، 16/67 و 5/99 درصد است.